درمان اگزما پوست سر؛ علت‌ها، علائم و بهترین روش‌های درمان خانگی و پزشکی
اگزما پوست سر یکی از مشکلات شایع پوستی است که می‌تواند باعث خارش، پوسته پوسته شدن، التهاب و حتی ریزش موقت مو شود. این بیماری که گاهی با شوره سر اشتباه گرفته می‌شود، نیازمند تشخیص دقیق و مراقبت‌های خاص است. اگر از علائم ناراحت‌کننده‌ی اگزما رنج می‌بری، این راهنمای جامع بهت کمک می‌کنه تا با علت‌ها، نشانه‌ها و مؤثرترین روش‌های درمانی آشنا بشی.
🔬 اگزما پوست سر چیست؟
اگزما پوست سر به مجموعه‌ای از التهابات پوستی گفته می‌شود که موجب خارش، قرمزی، پوسته‌ریزی و تحریک پوست در ناحیه‌ی سر می‌گردد. مهم‌ترین انواع اگزمای مرتبط با پوست سر شامل درماتیت سبورئیک و درماتیت آتوپیک است:
- درماتیت سبورئیک بیشتر در نواحی چرب پوست ظاهر می‌شود و معمولاً با پوسته‌های زرد و چرب همراه است. این نوع اگزما به‌طور شایع در پوست سر، اطراف بینی و پشت گوش‌ها دیده می‌شود.
- درماتیت آتوپیک که بیشتر در کودکان و افرادی با سابقه آلرژی یا آسم دیده می‌شود، ممکن است باعث خشکی و خارش شدید پوست شود و در برخی موارد به پوست سر نیز گسترش یابد.
در برخی افراد، این شرایط به صورت مزمن و دوره‌ای بروز پیدا می‌کند و عوامل محیطی، استرس یا محصولات تحریک‌کننده مو می‌توانند باعث تشدید علائم شوند.
⚠️ علائم شایع اگزما پوست سر
- خارش مداوم و آزاردهنده: معمولاً اولین نشانه است و گاهی در حدی شدید می‌شود که فرد پوست سر را می‌خراشد، که خود باعث زخم یا سوزش می‌شود.
خارش پوست سر
- پوسته‌پوسته شدن زرد یا سفید رنگ: این پوسته‌ها ممکن است خشک یا چرب باشند و معمولاً روی لباس می‌ریزند یا در بین موها دیده می‌شوند.
- قرمزی یا التهاب پوست زیر مو: در اثر تحریک مزمن، پوست زیر مو ممکن است دچار قرمزی، تورم یا حتی داغی شود که با لمس قابل تشخیص است.
- حساسیت و درد در ناحیه‌ی پوست سر: بعضی افراد در زمان لمس یا شستن موها، احساس درد خفیف یا سوزش می‌کنند.
- گاهی اوقات ریزش موقتی مو: در صورت شدت التهاب یا خاراندن مداوم، ممکن است ریزش مو موقتی اتفاق بیفتد که معمولاً با درمان، قابل برگشت است.
تفاوت اگزما با شوره سر در ضخامت پوسته‌ها، شدت التهاب و خارش بیشتر آن است.
🧪 علت‌های بروز اگزما در پوست سر
اگزما ممکنه به دلایل مختلفی ایجاد بشه، از جمله:
- عوامل ژنتیکی: در برخی افراد، زمینه ارثی باعث بروز این مشکل می‌شه.
- استرس و اضطراب: یکی از عوامل تحریک‌کننده‌ی اصلی اگزما که با افزایش ترشح هورمون‌های استرس، عملکرد سیستم ایمنی رو تغییر می‌ده.
- آب و هوای خشک یا خیلی مرطوب: مثلاً در مناطق با زمستان‌های خشک و سرد، یا مناطقی با رطوبت بسیار بالا مثل شمال ایران، شدت اگزما افزایش پیدا می‌کنه.
- استفاده از محصولات موی نامناسب: شامپوهایی که حاوی مواد تحریک‌کننده‌ای مثل سدیم لوریل سولفات (SLS)، پارابن‌ها، الکل‌های خشک‌کننده یا رایحه‌های مصنوعی هستن، می‌تونن پوست سر رو ملتهب کنن.
- عدم تعادل چربی طبیعی پوست سر: مثلاً استفاده بیش از حد از شامپوهای پاک‌کننده قوی باعث می‌شه چربی طبیعی پوست از بین بره و پوست تحریک بشه.
- عفونت‌های قارچی خفیف: قارچ‌هایی مثل Malassezia می‌تونن به عنوان یکی از عوامل تشدیدکننده اگزما شناخته بشن، به‌ویژه در پوست‌های چرب.
🏠 روش‌های درمان خانگی اگزما پوست سر
در صورتی که اگزما خفیف باشه، می‌تونی با مراقبت‌های خانگی شدت علائم رو کاهش بدی:
1. روغن نارگیل یا روغن آرگان:
خاصیت ضدالتهابی داره و به کاهش خارش و خشکی کمک می‌کنه. روزی یک‌بار مقدار کمی از روغن را روی پوست سر بمال و به‌آرامی ماساژ بده. بگذار ۳۰ دقیقه بماند و سپس با شامپوی ملایم بشور.
2. ژل آلوئه‌ورا:
آرام‌بخش طبیعی برای پوست‌های ملتهب است. می‌تونی دوبار در هفته از ژل خالص آلوئه‌ورا روی نواحی قرمز یا خارش‌دار استفاده کنی.
3. سرکه سیب رقیق‌شده:
در ترکیب با آب (نسبت ۱ به ۱)، به متعادل‌سازی pH پوست سر کمک می‌کنه. هفته‌ای یک تا دو بار بعد از شستشو، پوست سر رو با این محلول بشور و بعد از ۵ دقیقه با آب بشور.
4. ماساژ با روغن زیتون گرم:
کمک به نرم‌کردن پوسته‌ها و جدا کردن آن‌ها از پوست می‌کنه. هفته‌ای یک‌بار، روغن رو کمی گرم کن، روی پوست سر ماساژ بده و بعد از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه شستشو بده.
5. استفاده از شامپوهای بدون سولفات:
این شامپوها حساسیت‌زا نیستند و به کاهش تحریک پوست کمک می‌کنن. برای نتیجه بهتر، حداقل ۳ بار در هفته استفاده کن و مطمئن شو که حاوی مواد ضد قارچ یا آرام‌بخش پوست باشه.
در صورتی که اگزما خفیف باشه، می‌تونی با مراقبت‌های خانگی شدت علائم رو کاهش بدی
💊 درمان دارویی و پزشکی
اگر علائم شدید یا مزمن باشن، مراجعه به متخصص پوست ضروریه. درمان‌های پزشکی شامل:
تصویر کاربرد کرم استروئیدی برای تسکین التهاب اگزما در ناحیه پیشانی.
1. شامپوهای دارویی:
حاوی کتوکونازول، سلنیوم سولفید یا زینک پریتیون برای کنترل قارچ و التهاب هستند. این شامپوها باید دو تا سه بار در هفته استفاده بشن و استفاده بیش از حد ممکنه باعث خشکی بیش از حد پوست سر بشه.
2. کرم‌های موضعی کورتیکواستروئیدی:
برای کاهش التهاب و خارش شدید تجویز می‌شن. مصرف این کرم‌ها معمولاً محدود به یک یا دو بار در روز و برای مدت کوتاه (۵ تا ۷ روز) هست تا از نازک‌شدن پوست جلوگیری بشه. استفاده مکرر فقط باید تحت نظر پزشک انجام بشه.
3. آنتی‌هیستامین‌های خوراکی:
در صورت وجود خارش شدید و واکنش آلرژیک تجویز می‌شن. این داروها معمولاً شب‌ها مصرف می‌شن چون ممکنه خواب‌آور باشن. مدت مصرف بسته به شدت علائم متفاوته.
4. درمان‌های نوری (فوتوتراپی):
در موارد مقاوم به درمان دارویی استفاده می‌شه و معمولاً طی جلسات کنترل‌شده در کلینیک پوست انجام می‌گیره. این روش بیشتر برای افرادی به‌کار می‌ره که پاسخ مناسبی به داروهای موضعی ندادن.
اگر قصد خرید این دارو ها را دارید . دارو سنتر به کمک شما می آید.
توجه: استفاده از داروهای موضعی و خوراکی باید حتماً با نسخه و زیر نظر پزشک باشه تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری بشه.
✅ نکات مراقبتی و پیشگیری
- از شامپو و نرم‌کننده‌های ملایم استفاده کن.
- از سشوار و اتو مو با حرارت بالا پرهیز کن.
- پوست سر رو با ناخن نخراش.
- تا حد ممکن از استرس دوری کن.
- بعد از حمام، پوست سر رو به‌خوبی خشک کن.
- از مصرف بی‌رویه ژل، اسپری یا رنگ‌های مو خودداری کن.
- تغذیه سالم و متعادل داشته باش؛ مصرف غذاهای فرآوری‌شده یا پر از چربی ترانس می‌تونه التهاب پوستی رو افزایش بده.
- مصرف آب کافی (حداقل ۶ تا ۸ لیوان در روز) به حفظ رطوبت طبیعی پوست کمک می‌کنه.
- خواب کافی و منظم (۷ تا ۸ ساعت در شب) نقش مهمی در کاهش علائم التهابی پوست داره.
📝 جمع‌بندی
درمان اگزما پوست سر نیازمند ترکیبی از مراقبت‌های روزمره، پرهیز از عوامل تحریک‌کننده و در موارد جدی، مراجعه به پزشک متخصصه. با شناخت بهتر علت‌ها و انتخاب روش درمانی مناسب، می‌تونی علائم رو کنترل کنی و از آسیب به پوست سر و موهات جلوگیری کنی.
در صورت تداوم علائم، مراجعه به متخصص پوست بهترین راه برای درمان اصولی خواهد بود.
مقالات مرتبط :
پیشگیری از سرطان در دختران جوان + توصیه‌های پزشکی و تغذیه‌ای
